Cyngor ar lifogydd

Byddwn ni, ynghyd â'r gwasanaethau brys a Cyfoeth Naturiol Cymru yn eich helpu os gallwn, ond chi sy'n bennaf gyfrifol am amddiffyn eich eiddo eich hun. Pan fydd llifogydd yn gyffredin, nid yw'n bosib ymateb i bob galwad am gymorth ar unwaith, a'n blaenoriaeth yw achub bywydau.

Os yw bywyd mewn perygl, ffoniwch 999 ar unwaith.

Byddwn yn:

• cynnal system ddraenio'r priffyrdd, gan gynnwys gwacáu rhigolau'r priffyrdd a chadw cwlferi'r priffyrdd yn glir
• gweithredu gwasanaeth brys 24 awr ac ymateb i lifogydd difrifol er mwyn sicrhau diogelwch ar y briffordd gyhoeddus
• gweithio i osgoi neu leihau llifogydd ar y briffordd gyhoeddus, a chynnal cwlferi ar dir y cyngor
• gweithio gyda'r gwasanaethau brys eraill mewn ymateb i argyfyngau difrifol neu fawr 

Gallwch gysylltu â gwasanaeth brys Priffyrdd (24 awr y dydd) drwy ffonio 01792 01792 841657.

I gael gwybodaeth am lifogydd yn eich ardal:

• ffoniwch linell llifogydd Cyfoeth Naturiol Cymru:0345 900 1188 ar unrhyw bryd, dydd neu nos, i gael y rhybuddion diweddaraf am lifogydd, neu
• ewch i wefan Cyfoeth Naturiol Cymru

Atal llifogydd

Cyfrifoldeb y perchennog yw atal llifogydd ar eiddo preifat. 

Mae mesurau amddiffyn rhag llifogydd y gall perchnogion yr eiddo eu dilyn yn cynnwys:

1. Darganfod a ydych mewn perygl o lifogydd. Gallwch ddarganfod a yw eich eiddo mewn perygl drwy fynd i wefan Cyfoeth Naturiol Cymru neu drwy ffonio'r llinell llifogydd ar 0345 988 1188.
2. Os ydych chi'n byw mewn ardal perygl llifogydd, efallai y byddwch yn gallu cofrestru ar gyfer Rhybuddion Llifogydd Uniongyrchol, a derbyn cyngor am ddim ar lifogydd. Ffoniwch y llinell llifogydd i ddarganfod a oes rhybuddion o lifogydd ar gael. 
3. Diweddarwch eich 'Cynllun Argyfwng Cartref'. Mae gan Gyfoeth Naturiol Cymru dempled y gallwch ei lawrlwytho. 
4. Gwella gallu eich eiddo i wrthsefyll llifogydd. 
5. Os yw'n berthnasol, bydd defnyddio systemau draenio cynaliadwy yn lle arwynebau anathraidd yn helpu i leihau dŵr ffo. 
6. Rhowch wybod i ni am unrhyw ddraeniau neu gwlferi wedi'u blocio

Os ydych chi'n pryderu am lifogydd, mae'r Fforwm Llifogydd Cenedlaethol yn cynnig cyngor pellach: Fforwm Llifogydd Cenedlaethol

Paratoi ar gyfer llifogydd

Drwy baratoi ar gyfer llifogydd, gallwch leihau'r difrod a'r drafferth a achosir yn sylweddol - yn enwedig os ydych yn byw mewn ardal lle mae perygl uchel o lifogydd, neu os ydych wedi cael llifogydd yn y gorffennol.

Dylech

• Gadw rhestr o rifau ffôn defnyddiol wrth law e.e. eich cwmni yswiriant, rhif llinell llifogydd Cyfoeth Naturiol Cymru, rhifau ffôn cyswllt mewn argyfwng ar gyfer ffrindiau a theulu.
• Gwiriwch gyda'r llinell llifogydd os oes unrhyw rybuddion penodol am lifogydd yn eich ardal.
• Dewch o hyd i sachau tywod neu fodd arall o ddiogelu rhag llifogydd er mwyn blocio drysau a briciau awyru (gan sicrhau bod awyriad digonol) - gweler isod).
  *Sylwer nad oes gennym gyflenwad o sachau tywod*
• Crëwch becyn llifogydd. Cadwch dortsh, ffôn a gwefrwr, radio â batri, rhifau mewn argyfwng, papur ysgrifennu, pinnau a'ch polisi yswiriant mewn lle diogel.
• Byddwch yn ymwybodol o leoliad eich switshis ar gyfer eich cyflenwad trydan a nwy.

Ni ddylech

• Danbrisio'r difrod y gall llifogydd ei achosi. Cysylltu â'ch cwmni yswiriant i sicrhau bod gennych yswiriant llifogydd digonol.
• Tybio bob pawb yn gwybod yr hyn i'w wneud. Creu cynllun llifogydd ar gyfer teulu.
• Aros i'r llifogydd ddigwydd. Gall llifogydd ddigwydd yn gyflym iawn. Paratowch nawr.

Yn ystod llifogydd

Dylech

• Gofio y bydd y gwasanaethau brys yn brysur iawn yn ystod llifogydd helaeth. Ffonio am gymorth yn syth os oes perygl i fywyd yn unig.
• Cadw llygad ar adroddiadau tywydd lleol ar y teledu neu ar sianeli newyddion ar y radio. Peidiwch â theithio yn ystod stormydd glaw trwm oni bai fod gwir angen.
• Edrychwch ar ôl eich cymdogion, yn enwedig y rhai sy'n ddiamddiffyn. 

Ni ddylech

• Geisio gyrru drwy ffyrdd neu rydau dan lifogydd. Yn aml, mae'r dŵr yn ddyfnach nag y mae'n ymddangos a gall fod yn llifo'n gyflym. Gall eich cerbyd gael ei ysgubo i ffwrdd neu fynd yn sownd.
• Cerdded drwy ardaloedd dan lifogydd. Gall hyd yn oed dŵr bas eich ysgubo oddi ar eich traed a gall fod peryglon eraill na allwch eu gweld megis draeniau sydd ar agor, wynebau ffyrdd wedi'u difrodi, malurion wedi suddo neu sianeli dwfn: gallant achosi anaf difrifol neu farwolaeth hyd yn oed.
• Cerdded ar hyd afonydd neu gamlesi - mae'n beryg dros ben pan fydd llifogydd.
• Caniatáu i blant chwarae mewn dŵr llifogydd - gall dŵr llifogydd fod wedi'i lygru gan garthion a chemegau.
• Peidiwch â smygu, bwyta nac yfed pan fyddwch mewn cysylltiad â dŵr llifogydd, a golchwch eich dwylo'n dda ar ôl.

Os bydd llifogydd yn eich cartref

Dylech

• Ddiffodd y cyflenwad trydan wrth y prif gyflenwad, os gallwch wneud hynny'n ddiogel.
• Dod allan o'r dŵr - symudwch eich teulu, anifeiliaid anwes ac eitemau sentimental i fyny'r grisiau neu i dir uwch.
• Sicrhau bod yr holl gylchedau trydan wedi'u sychu'n llawn ac wedi'u gwirio gan beiriannydd trydanol ar ôl y llifogydd cyn eu cynnau.
• Os oes difrod i'ch cartref neu'ch eiddo, cysylltwch â'ch cwmni yswiriant. Gofyn am ei farn cyn dechrau glanhau.
• Mae gan wefan y Fforwm Llifogydd Cenedlaethol amrywiaeth o gyngor defnyddiol a gwybodaeth bellach am yr hyn i'w wneud os effeithir arnoch gan lifogydd. 

Ni ddylech

• Geisio diffodd y cyflenwad trydan wrth sefyll mewn dŵr.

Cyngor ar ddiogelwch llifogydd

• Peidiwch â dychwelyd i adeiladau a wacawyd oni bai eich bod yn derbyn cyfarwyddyd i wneud hynny.
• Osgowch ffynonellau trydan a pheidiwch â difodd y cyflenwad trydan wrth sefyll mewn dŵr.
• Gofynnwch i beiriannydd gwasanaeth cymeradwy i wirio cyfleustodau eich eiddo (nwy, trydan a dŵr) cyn troi'r trydan ymlaen unwaith eto er mwyn sicrhau bod yr holl gylchedau trydan wedi'u sychu'n gyfan gwbl.
• Byddwch yn ymwybodol o ddŵr halogedig a gwrthrychau miniog sy'n gorwedd yn nŵr y llifogydd.
• Sicrhewch fod gennych larymau tân sy'n gweithio am fod perygl cynyddol o dân oherwydd offer trydanol gwlyb. Bydd y gwasanaeth tân yn darparu ymweliad 'Diogel ac Iach' os oes angen: Gwasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru - ymweliad diogel ac iach
• Byddwch yn ofalus wrth ddefnyddio canhwyllau a thannau agored.