Prosiect amddiffyn arfordir y Mwmbwls

Y nod yw lleihau'r perygl o lifogydd i gartrefi a busnesau sy'n cael eu bygwth gan lefelau'r môr yn codi a achosir gan newid yn yr hinsawdd.

Sicrhawyd cyllid ar gyfer yr amddiffynfeydd newydd drwy Lywodraeth Cymru - ac rydym am glywed barn y cyhoedd, busnesau ac eraill er mwyn helpu i lunio'r prosiect sylweddol hwn.

• Lleoliad a gwelliannau arfaethedig
• Cyflwyniad fideo o'r newidiadau arfaethedig
• Amserlen prosiect
• Cwestiynau cyffredin

Lleoliad a gwelliannau arfaethedig

Nod y gwaith yw ceisio cryfhau'r amddiffynfeydd dros hyd o oddeutu 1km ar hyd glan y môr o faes parcio Sgwâr Ystumllwynarth i lithrfa'r Pilot.

Mae'r amddiffynfeydd presennol yn amddiffyn cartrefi, busnesau ac amwynderau cyfagos.

Maent yn cynnwys nifer o rannau fel morglawdd fertigol a wal gynnal ar ogwydd - mae'r rhain yn cynnal y promenâd, gan ddarparu cyfleoedd hamdden i gerddwyr, beicwyr, preswylwyr ac ymwelwyr.

Prosiect amddiffyn arfordir y Mwmbwls - y promenâd (map) [4MB]

Prosiect amddiffyn arfordir y Mwmbwls - lleoliad/maint y safle (map) [4MB]

Oherwydd eu hoed ac erydiad, mae gan yr amddiffynfeydd ddiffygion. Rydym yn cynnal atgyweiriadau yn aml.

Bydd ein gwaith newydd yn atgyweirio neu'n gosod adeileddau amddiffynfeydd môr newydd gan ddarparu gwell amddiffyniad rhag y môr.

Rydym yn gobeithio y gall preswylwyr, busnesau a phobl eraill yn y Mwmbwls rannu eu barn gyda ni am y gwaith wrth iddo gael ei gynllunio ac - maes o law - fynd yn ei flaen.

Dangosir enghreifftiau o'r amddiffynfeydd môr isod, sy'n dangos y cyflwr saernïol gwael y mae angen sylw arno.

Cyflwyniad fideo o'r newidiadau arfaethedig

Amserlen prosiect

Cwestiynau cyffredin

Pam mae angen amddiffynfa fôr well ar y Mwmbwls? 

Rydym am amddiffyn cymuned ac eiddo'r Mwmbwls rhag llifogydd er budd preswylwyr, busnesau ac ymwelwyr yn awr ac ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol. Heb amddiffynfeydd môr newydd bydd y perygl o lifogydd yn dal i gynyddu. Mae newid yn yr hinsawdd yn gwneud i lefelau'r môr godi - ac mae hynny'n golygu siawns uwch o lifogydd i rai pobl a busnesau sydd yn agos at lan môr y Mwmbwls. Rydym wedi asesu cyflwr yr amddiffynfeydd presennol, y tueddiadau llanw disgwyliedig, problemau amgylcheddol a sut y gellid adeiladu amddiffynfeydd newydd. Rydym wedi gwerthuso nifer o opsiynau a chostau. O ganlyniad i hynny, ein hymagwedd awgrymedig yw datblygu cynllun a fydd yn lleihau'r perygl o lifogydd yn sylweddol dros y ganrif nesaf. 

Pwy sy'n dweud y gallai rhannau o'r Mwmbwls orlifo? Ble mae'r dystiolaeth?

Mae'n ffaith bod lefelau'r môr yn codi oherwydd newid yn yr hinsawdd. Darparodd ymchwil a wnaed gan Arup Consulting ar ein rhan yn 2017 a 2018 dystiolaeth fod nifer o eiddo'r Mwmbwls mewn perygl o lifogydd oherwydd lefelau môr cynyddol nawr a thros y blynyddoedd nesaf. Mae'r prom yn eithaf isel, ac mae'n eithaf cyffredin i ni brofi dŵr y môr ar y droedffordd. Yn ystod cyfnodau llanwau uchel, rydym yn rhoi boncyffion atal ar draws agoriadau yn waliau'r meysydd parcio sydd wedi'u gosod ychydig yn ôl o'r morglawdd. Mae cost flynyddol gyfartalog y mesur atal llifogydd eilaidd anffurfiol hwn tua £10,000. 

Oes rhaid gwella'r morglawdd mewn gwirionedd?

Oes! Er ein bod yn gwneud gwaith cynnal a chadw parhaus, mae'r morglawdd mewn cyflwr gwael oherwydd ei oedran - mae craciau sylweddol ynddo ac mae rhannau o sylfeini'r morglawdd wedi'u dadorchuddio. Mae posibilrwydd y gallai fethu mewn storm fawr. Mae uchder presennol y morglawdd hefyd yn rhy isel i atal digwyddiadau dŵr a ragwelir oherwydd newid yn yr hinsawdd rhag dod dros ben yr amddiffynfeydd. Mae prif garthffosydd yn rhedeg o dan y prom, sy'n cael ei gadw gan yr amddiffynfeydd; gallai methiant y morglawdd niweidio'r amgylchedd naturiol yn ogystal â chartrefi a busnesau. 

Beth yn union sydd mewn perygl?

Cartrefi, busnesau, cyfleusterau cymunedol, adnoddau'r cyngor (wrth i ni gynnal a chadw ac atgyweirio'r hen amddiffynfeydd presennol) a'r incwm a geir o dwristiaeth ar gyfer yr ardal. Er gwaethaf y mesurau presennol, mae gan tua 79 eiddo fwy nag un siawns mewn 10 o brofi llifogydd llanw bob blwyddyn. Mae'r cynnydd parhaus yn lefelau'r môr yn golygu y rhagwelir y bydd hyn yn cynyddu dros y degawdau nesaf, gyda'r dyfnderoedd a ragwelir a'r tebygolrwydd o lifogydd yn cynyddu'n sylweddol. Byddai hyn yn rhwystro mynediad hanfodol i rannau o'r Mwmbwls a Phen y Mwmbwls gan gynnwys gorsaf y bad achub.

Pa ardal yn union sydd dan sylw ar gyfer y gwaith?

Mae ardal y cynllun yn estyn o'r llithrfa ar ochr Abertawe o Verdi's i faes parcio Sgwâr Ystumllwynarth. Ar hyn o bryd mae'r Mwmbwls yn cael ei amddiffyn gan ddwy fath o amddiffynfeydd arfordirol; morglawdd fertigol concrit màs 0.5km o hyd sy'n rhedeg o Sgwâr Ystumllwynarth i'r lawnt fowlio ac adeiledd cynnal 0.7km ar oleddf, sy'n rhedeg o'r lawnt fowlio yn agos at Verdi's. Ein cyfrifoldeb ni yw eu cynnal a'u hatgyweirio.

A beth ydych chi'n bwriadu ei wneud?

Rydym yn cynnig y bydd y prosiect yn cyfuno amddiffynfeydd arfordirol gwell â gwelliannau i'r prom wrth y brif forglawdd. Bydd yn cefnogi creu ardal y glannau gynaliadwy, yn darparu ased i'r gymuned leol ac yn atyniad i ymwelwyr. Ein cynnig yw:

• codi'r prom i un lefel gan ei fod ar hyn o bryd yn gostwng yn raddol o'r ddau ben (Verdi's ac Oyster Wharf) hyd at oddeutu hanner metr yn y rhan ganol
• cryfhau'r prif adeiledd  -gallai hyn gynnwys prif wal fertigol, wal gynnal ogwyddol newydd (neu adeiledd cerrig) yn lle'r wal gynnal ogwyddol bresennol - neu gymysgedd ohonynt 
• gosod wal gerddwyr isel, yn debyg i'r un ym maes parcio Sgwâr Ystumllwynarth, yn lle'r rheiliau presennol. 

Y nod yw bod yn sensitif i'r Mwmbwls fel cyrchfan glan môr i ymwelwyr wrth amddiffyn y bobl a'u heiddo.

Pa welliannau y gellid eu gwneud fel rhan o'r gwaith ar y morglawdd a'r promenâd?

Dyna'r hyn yr hoffem i bobl a busnesau'r Mwmbwls ddweud wrthym! Heblaw am ddarparu gwell amddiffynfeydd i amddiffyn y gymuned, mae'r broses hefyd yn cynnig y cyfle i'r cyhoedd gael dweud eu dweud ar faterion fel seddi newydd, ailwynebu a gwelliannau amgylcheddol eraill. Mae'r prom yn boblogaidd gydag ymwelwyr a phreswylwyr ond mae ei led yn gyfyngedig mewn rhai mannau; gallai ein cynnig i ledaenu'r prom ychydig mewn mannau prysur ei wneud yn fwy diogel, yn fwy deniadol ac yn fwy hygyrch i gerddwyr a beicwyr. Mae mynediad i'r blaendraeth ar gyfer cerddwyr a defnyddio cychod wedi'i gyfyngu i ddwy lefel gul o risiau serth a dwy lithrfa; rydym yn cynnig gwella'r mynediad. Mae cyfle hefyd i awgrymu syniadau ar gyfer sut gallai'r lle edrych a'r defnydd o ardaloedd allweddol yn agos i'r morglawdd yn y dyfodol; gallai materion gynnwys parcio, teithio llesol, tirlunio, goleuadau a chwarae.

Sut mae'r dimensiynau wedi'u cyfrifo?

Er mwyn pennu uchder angenrheidiol yr amddiffynfa sylfaenol, cwblhawyd y modelu gan Goleg Imperial Llundain.

Un o bwyntiau gwerthu unigryw'r Mwmbwls yw ei olygfa o'r môr o'r prom - oni fydd hyn yn cael ei effeithio?

Na fydd! Ein cynnig yw y byddwch yn gallu parhau i gerdded, beicio, chwarae a sglefrio rhwng Knab Rock a maes parcio Sgwâr Ystumllwynarth, gyda golygfeydd panoramig o Fae Abertawe. Ydym, rydym yn bwriadu adeiladu waliau yn lle'r rheiliau - ond bydd y waliau hyn o uchder cymedrol a byddant yn amddiffyn y bobl, y busnesau a'r cyfleusterau ar adegau pan allai llifogydd ddigwydd fel arall. Ein cynnig yw rhoi canllawiau ar y waliau.

A fyddwch chi'n adeiladu allan i'r môr?

Na fyddwn. Polisi ein Cynllun Rheoli Traethlin yw "cadw'r llinell", sef peidio ag ymestyn isadeiledd na datblygiad newydd i'r môr. Mae hyn yn rhoi'r cyfle mwyaf i gynnal y gymuned a'i hasedau naturiol ac adeiledig. Nid yw gwneud dim yn opsiwn, ac nid yw symud y llinell amddiffyn yn ôl yn opsiwn chwaith - y naill ffordd neu'r llall byddai colled asedau, yn enwedig y rhai y tu ôl i ardaloedd sydd wedi'u hamddiffyn ar hyn o bryd. Pe baem yn adeiladu allan i'r môr, byddai ardal y traeth yn cael ei cholli ac o bosib byddai rhagor o aflonyddwch tonnau.

Oni fydd hyn yn golygu bod rhagor o goncrit yn yr amgylchedd lleol - glan môr llai naturiol?

Bydd yn golygu cymuned fwy diogel - cartrefi, busnesau a chyfleusterau cymunedol wedi'u hamddiffyn rhag effeithiau newid yn yr hinsawdd. Rydym am gynnal atyniad y Mwmbwls fel cyrchfan i ymwelwyr ac fel lle i fyw a gwneud busnes - felly rydym yn gweithio'n galed gydag eraill i gyflawni'r opsiwn gorau. Mae opsiynau ar gyfer ychwanegu gwyrddni at y prom a'r mannau cyfagos yn cael eu hystyried fel rhan o'r cynigion.

Yn ystod y gwaith, oni fydd hyn yn golygu llawer o dryblith i'r gymuned?

Fel unrhyw brosiect adeiladu mawr, bydd tryciau a pheiriannau eraill ar y safle. Mae ein hymgynghorwyr, Amey, yn brofiadol yn y math hwn o waith ac yn gwybod bod yn rhaid iddynt fod yn ystyriol o bobl sy'n byw ac yn gweithio yn y Mwmbwls ac ymwelwyr. Bydd gwaith ar y Prom yn cael ei wneud fesul cam - bydd rhannau helaeth o'r Prom yn aros ar agor ar unrhyw adeg. Maent yn gweithio gyda chontractwr o dde Cymru i sicrhau y bydd datblygu unrhyw opsiwn a ddewisir yn cael yr effaith leiaf ar y Mwmbwls a'r ardal o'i gwmpas. Maent am wneud gwaith da ac am i'r gymuned deimlo'n gadarnhaol amdano ac wedi'i sicrhau bod hwn yn gynllun ar gyfer llwyddiant tymor hir y Mwmbwls.

Pwy sydd wedi penderfynu ar yr opsiynau morglawdd?

Mae trawstoriad y morglawdd i'w benderfynu o hyd. Mae tîm y prosiect - a reolir gan swyddogion o'n tîm priffyrdd a chludiant - yn edrych ar opsiynau, gan ystyried ystyriaethau fel costau, ymarferoldeb gwaith adeiladu, effaith weledol, yr amgylchedd ac agweddau allweddol eraill. Bydd eu hystyriaethau yn helpu i benderfynu ar yr ateb a ffefrir. Gwnaethom ymgynghori â'r cyhoedd yn 2019. Dangosodd yr ymatebion ddymuniad i ystyried nifer o bwyntiau allweddol yn ofalus, gan gynnwys effaith weledol y cynllun newydd ac effaith y gwaith ar y gymuned. Mae'r rhain wedi cael eu hystyried yn ein gwaith dilynol sydd wedi golygu ein bod ni a'n hymgynghorwyr, Amey, yn gweithio tuag at gynllun yr ydym nawr yn ei ddangos i'r cyhoedd a rhanddeiliaid pwysig eraill. Rydym yn diolch i bawb a leisiodd eu barn yn 2019 - ond parhewch i roi gwybod i ni beth yw eich barn trwy gymryd rhan yn yr ymgynghoriad diweddaraf! Rydym yn gwerthfawrogi'ch cyfraniad yn fawr.

Pwy fydd yn penderfynu ar y cynllun terfynol?

Yn dilyn gwaith parhaus, bydd opsiynau'n cael eu cyflwyno i gabinet y cyngor er mwyn gwneud y penderfyniad terfynol. Mae gan y cyhoedd a rhanddeiliaid allweddol eraill gyfle sylweddol i ddylanwadu ar y cynllun gyda'r ymgynghoriad sy'n cael ei gynnal nawr a, maes o law, gyda'r broses gynllunio ffurfiol. Ymhlith y rhai sy'n cael y diweddaraf ac y gofynnir iddynt wneud sylwadau mae: Llywodraeth Ganolog a Llywodraeth Cymru, aelodau'r cyngor, Cyngor Cymuned y Mwmbwls, y cyhoedd, preswylwyr y Mwmbwls, perchnogion tir lleol, busnesau lleol, Cyfoeth Naturiol Cymru ac eraill. Lledaenwch y gair fel y gall pawb sydd â diddordeb ddweud eu dweud. 

A fydd hyn yn cael effaith ddilynol ar barcio?

Nid oes unrhyw gynlluniau ar gyfer amddiffynfeydd môr wedi'u cymeradwyo. Fodd bynnag, hoffem wybod sut rydych chi'n credu y gellir gwella neu uwchraddio cyfleusterau parcio yn yr ardal.  

Beth fydd yn digwydd i'r cychod sy'n parcio ar y prom?

Nid oes unrhyw gynlluniau ar gyfer amddiffynfeydd môr wedi'u cymeradwyo hyd yn hyn. Fodd bynnag, hoffem wybod eich barn am y cychod. Mynegwch eich barn amdanynt a byddwn yn eu hystyried wrth i'r prosiect symud yn ei flaen.

A fydd y prom yr un lled o hyd?

Nid oes unrhyw gynlluniau ar gyfer amddiffynfeydd môr wedi'u cymeradwyo hyd yn hyn. Fodd bynnag, hoffem glywed eich barn am led cyson fel y gall pawb ddefnyddio'r prom; gan gynnwys plant sydd am chwarae, beicwyr a'r rheini â phroblemau symudedd. Mae gennym ddiddordeb yn eich barn, felly rhowch wybod i ni.

Ydych chi'n bwriadu newid yr ardal o gwmpas Gerddi Hennebont?

Rydym yn cynnig y bydd ardal werdd yma o hyd. Rydym yn awyddus i glywed eich barn am yr ardal hon ynghyd ag ardaloedd eraill ar hyd y prom.