English

Compostio gartref

O safbwynt yr amgylchedd, compostio gartref yw'r ffordd fwyaf effeithiol o ddelio a gwastraff organig. Gellir ailgylchu'r rhan fwyaf o wastraff cegin a gwastraff gardd yn ôl i'r pridd trwy gompostio.

Gellir defnyddio deunydd organig wedi'i gompostio i fwydo planhigion ac i wella ansawdd y pridd.

Y ffordd daclusaf a chyflymaf o gompostio yw defnyddio bin compost. Mae biniau compostio gartref ar gael yn y rhan fwyaf o siopau DIY/garddio.

Beth yw compostio?

Mae compostio'n broses naturiol sy'n trawsnewid gwastraff organig yn ddeunydd gwerthfawr ar gyfer yr ardd.

Mae bacteria a ffyngau (y 'gwresogyddion'), yn defnyddio'r gwastraff meddalach fel ffynhonnell fwyd. Dylai tomen sylweddol gynhyrchu gwres a chyrraedd 60°C - o gwmpas tymheredd paned o de poeth.
Bydd y domen yn oeri ar ôl 4-6 wythnos ac ar yr adeg hon bydd y mwydod, nadroedd cantroed, chwilod etc (y 'bwytawyr') yn dechrau bwyta'r deunyddiau caletach. Yna cynhyrchir compost tywyll, cyfoethog a ffibrog.

Pam ddylem ni gompostio?

Mae manteision compostio gartref yn cynnwys:

Lleihau swm y gwastraff a anfonir i safleoedd tirlenwi.
Arbedion ariannol.
Mae'r rhan fwyaf o gompost parod yn cynnwys mawn a dynnwy o fawnogydd, gan niweidio safleoedd bywyd gwyllt pwysig.
Mae'n gwella ansawdd y pridd ac yn ychwanegu maeth ato.

Beth dylem ni ei gompostio?

Eitemau y gellir eu compostio	Eitemau na ellir eu compostio
Gwastraff cegin Gwaddodion coffi Plisg wyau (wedi'u malu) Gweddillion ffrwythau Bagiau/dail te Plicion llysiau	Gwastraff cegin Bwyd wedi'i goginio e.e. cig, pysgod, esgyrn, llysiau (gellir rhoi'r rhain allan i'w casglu fel gwastraff bwyd)
Gwastraff gardd Toriadau glaswellt Toriadau perthi Toriadau planhigion (dim coed) Hen blanhigion Blodau Dail yr hydref (dim gormod)	Gwastraff gardd Planhigion afiach (e.e. gwreiddiau wedi cnapio) Toriadau trwchus o berthi Chwyn dinistriol (Canclwm Japan)
Eraill Cardbord (dim gormod) Bonion sigaréts Corc (darnau bach) Blawd llif/gwelyau anifeiliaid Gwastraff papur (e.e. tiwbiau cardbord) Lludw coed	Eraill Llyfrau Carpedi ac isgarpedi Baw cŵn a chathod Cemegau Lludw glo a huddygl Corc (darnau mawr) Ffoil a chartonau bwyd Gwydr Metelau Cewynnau Plastigion (o unrhyw fath) Llinyn Ffabrigau synthetig Papur wal Gellir ailgylchu rhai o'r eitemau hyn trwy'r gwasanaeth casglu ymyl y ffordd neu mewn safle ailgylchu.

Eitemau y gellir eu compostio

Eitemau na ellir eu compostio

Gwastraff cegin

Gwaddodion coffi
Plisg wyau (wedi'u malu)
Gweddillion ffrwythau
Bagiau/dail te
Plicion llysiau

Gwastraff cegin

Bwyd wedi'i goginio e.e. cig, pysgod, esgyrn, llysiau
(gellir rhoi'r rhain allan i'w casglu fel gwastraff bwyd)

Gwastraff gardd

Toriadau glaswellt
Toriadau perthi
Toriadau planhigion (dim coed)
Hen blanhigion
Blodau
Dail yr hydref (dim gormod)

Gwastraff gardd

Planhigion afiach (e.e. gwreiddiau wedi cnapio)
Toriadau trwchus o berthi
Chwyn dinistriol (Canclwm Japan)

Eraill

Cardbord (dim gormod)
Bonion sigaréts
Corc (darnau bach)
Blawd llif/gwelyau anifeiliaid
Gwastraff papur (e.e. tiwbiau cardbord)
Lludw coed

Eraill

Llyfrau
Carpedi ac isgarpedi
Baw cŵn a chathod
Cemegau
Lludw glo a huddygl
Corc (darnau mawr)
Ffoil a chartonau bwyd
Gwydr
Metelau
Cewynnau
Plastigion (o unrhyw fath)
Llinyn
Ffabrigau synthetig
Papur wal

Gellir ailgylchu rhai o'r eitemau hyn trwy'r gwasanaeth casglu ymyl y ffordd neu mewn safle ailgylchu.

Mae ein pum Canolfan Ailgylchu Gwastraff Cartref yn derbyn gwastraff gardd. Caiff y gwastraff gardd ei droi'n gompost sydd ar gael am ddim i breswylwyr Abertawe.

Os nad ydych yn gallu compostio gartref neu os nad ydych yn dymuno gwneud, mae ein Casglu ymyl y ffordd yn cynnwys casgliadau gwastraff cegin wythnosol a chasgliadau gwastraff gardd bob pythefnos.