Ardaloedd cadwraeth

Mewn ardal cadwraeth

Pwysleisir safon ardal benodol yn hytrach nag adeiladau unigol, er enghraifft, gall grwpiau o adeiladau, mannau agored, patrymau strydoedd neu goed i gyd fod yn elfennau pwysig sy'n rhoi naws arbennig i ardal.

Mae'n ddyletswydd ar y cyngor i nodi ardaloedd o fewn Dinas a Sir Abertawe y mae eu cymeriad yn haeddu cael ei warchod a'u dynodi'n ardaloedd cadwraeth. 

Wrth gydnabod ardaloedd o ddiddordeb pensaernïol neu hanesyddol arbennig, mae 31 o ardaloedd cadwraeth wedi'u dynodi yn Ninas a Sir Abertawe ar hyn o bryd. Maent yn amrywio'n fawr o ran eu cymeriad, oherwydd amrywiaeth yr anheddau a geir yn yr ardal, o bentrefi bychan megis Penrhys a Cheriton i drefi megis Treforys neu ardaloedd trefol megis Stryd y Gwynt a'r Mwmbwls.

Arweiniad i breswylwyr a pherchnogion eiddo mewn ardaloedd cadwraeth

Rydym wedi llunio nodyn arweiniol i breswylwyr a pherchnogion eiddo yn yr ardaloedd cadwraeth. Os oes gennych unrhyw ymholiadau, dechreuwch drwy ddarllen y lawrlwythiad isod a chysylltwch â ni os oes angen mwy o wybodaeth arnoch. Sylwer bod gwasanaeth cyngor cyn cyflwyno cais ar gael bellach ar gyfer cynigion datblygu a chodir tâl ar wahân am hwn.

Rydym wedi paratoi  nodyn cyfarwyddyd i drigolion a pherchnogion eiddo yn yr ardaloedd cadwraeth areas (PDF, 719 KB). Os oes gennych unrhyw ymholiadau, dechreuwch trwy ddarllen trwy'r lawrlwythiad isod a chysylltwch â ni os oes angen mwy o wybodaeth arnoch. Sylwch fod yna Cyngor safonol cyn cyflwyno cais cynllunio codi tâl ar wahân bellach ar gyfer cynigion datblygu.

Ceisiadau cynllunio mewn ardaloedd cadwraeth

Wrth ystyried cais i ddatblygu mewn ardal gadwraeth, mae gennym gyfrifoldeb i roi sylw arbennig i ddymunoldeb cadw neu wella cymeriad neu wedd yr ardal. Caiff y cais ei hysbysebu yn y papur newydd lleol ac arddangosir hysbysiad ar y safle neu gerllaw. Fel arfer, bydd yr Adran Gynllunio'n gofyn am gynlluniau manwl yn hytrach nag ymdrin â cheisiadau amlinellol, fel y gellir asesu effaith y cynigion yn drylwyr.

Wrth benderfynu a ddylid caniatáu datblygiad newydd, dylid rhoi sylw penodol i'w leoliad, ei raddfa, ei ffurf, y deunyddiau a ddefnyddir, y manylion addurnol, a'r tirweddu. Ni chaiff dyluniadau cyfoes eu gwrthod mewn ardaloedd cadwraeth o angenrheidrwydd, ond mae'n rhaid eu bod yn seiliedig ar gydymdeimlad mawr at yr ardal ac yn cydweddu'n dda â'r adeiladau a'r lleoedd o'u cwmpas. Mae rheolaethau arbennig ychwanegol yn berthnasol i adeiladau rhestredig.

Os ydych yn rhagweld ymgymryd â gwaith datblygu, addasu, neu estyn adeiladau sydd eisoes yn bodoli mewn ardaloedd cadwraeth, rydym yn eich annog i gyflogi dyluniwr profiadol ag enw da am weithio mewn amgylcheddau sensitif, ac sy'n ymwybodol o'r arddull pensaernïol cynhenid lleol, rhywun sydd ag arbenigedd yn y maes hwn a phrofiad o ofynion yr awdurdod lleol.

Gellir gwneud cais am Ganiatâd Ardal Gadwraeth yma Y porth cynllunio (Yn agor ffenestr newydd)

Datblygu nesaf at ardal gadwraeth

Bydd y cyngor yn ystyried yn ofalus a yw datblygu nesaf at ardal gadwraeth yn cadw neu'n gwella cyffiniau'r ardal ddynodedig.

Dymchwel mewn ardaloedd cadwraeth

Mae angen caniatâd arbennig o'r enw Caniatâd Ardal Gadwraeth i ddymchwel neu i ddymchwel yn rhannol unrhyw adeilad, ar wahân i'r rhai lleiaf, o fewn ardaloedd cadwraeth. Felly, dylech bob amser gysylltu â'r Adran Gynllunio i ganfod a oes angen caniatâd ai peidio.

Gellir cael rhagor o gyngor ar Ganiatâd Ardal Gadwraeth drwy'r  Porth Cynllunio - Nodiadau Arweiniol ar gyfer Caniatâd Ardal Gadwraeth (PDF, 48 KB).

Datblygu a ganiateir

Gellir ymgymryd â mân addasiadau ac estyniadau bach iawn i anheddau heb ganiatâd cynllunio mewn ardaloedd cadwraeth.

Mae cyfyngiadau eraill yn berthnasol ym mhob ardal gadwraeth ac mae'r cyngor wedi pennu rheolaethau cynllunio eraill o'r enw Cyfarwyddyd Erthygl 4 yn yr ardaloedd cadwraeth canlynol:

• Yr Ardal Forol 
• Penclawdd
• Y Mwmbwls
• Rhosili
• Horton
• Porth Einon
• Llangynydd
• Reynoldston
• Holt's Field

Rhoddwyd y rhain ar waith pan ddaeth yn amlwg bod addasiadau amhriodol ac anghydnaws, ynghyd a deunyddiau anaddas, yn effeithio ar wedd yr ardaloedd cadwraeth.

Mae Cyfarwyddyd Erthygl 4 yn dileu rhai o'ch hawliau ynghylch datblygu a ganiateir ac mae'n golygu bod angen cael cymeradwyaeth yr awdurdod cynllunio i wneud gwaith penodol a ddiffinnir yn y cyfarwyddyd.

Ni fydd angen talu ffi i gyflwyno ceisiadau cynllunio o'r math hwn.

Dynodi ardaloedd cadwraeth a lleoliadau

Mae Ardaloedd Cadwraeth wedi'u dynodi gan yr Awdurdod Cynllunio Lleol o dan adran 158/159 o Ddeddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2023. Y prif ystyriaethau yw'r diddordeb pensaernïol neu hanesyddol arbennig y mae'n ddymunol gwarchod neu wella ei chymeriad neu ei gwedd.

Nid yw dynodi lle yn Ardal Gadwraeth yn golygu na all unrhyw newid ddigwydd neu mai dim ond dyluniadau traddodiadol a ganiateir. Yn hytrach, mae dynodiad yn ei gwneud yn ofynnol i roi sylw arbennig i effaith datblygiad arfaethedig yn yr ardal honno fel a nodir ym mholisïau HC1 a HC2 y CDLl, a'r brif ystyriaeth yw a yw unrhyw newid yn 'cadw neu'n gwella' cymeriad yr ardal gadwraeth.

Mae deddfwriaeth yn gosod dyletswydd ar awdurdodau cynllunio lleol i adolygu ardaloedd cadwraeth 'o bryd i'w gilydd'. Bydd pob un o'r ardaloedd cadwraeth isod yn cael eu hadolygu i gyflwyno cynigion i'w cadw a'u gwella ac i ddarparu sylfaen dystiolaeth gadarn i asesu'r angen am gyfarwyddyd Erthygl 4 a'i gwmpas.

Mae 31 o ardaloedd cadwraeth yn Abertawe ar hyn o bryd.
Mae ardaloedd cadwraeth Y Mwmbwls, Treforys a Ffynone ac Uplands wedi'u hadolygu'n ddiweddar a mabwysiadwyd y dogfennau adolygu fel canllawiau cynllunio atodol o ganlyniad i hynny. Adolygiadau ardaloedd gadwraeth cwblhawyd.

Mae'r 28 ardal gadwraeth dilynol wedi'u cefnogi ar hyn o bryd gan nodiadau anffurfiol yn unig, gan gynnwys cynlluniau ffiniau a disgrifiad cyfyngedig o'r ardal.

Gellir gweld ffiniau holl ardaloedd cadwraeth Cymru yn MapDataCymru.

Am ragor o wybodaeth am ardaloedd cadwraeth, gweler wefan Cadw (Yn agor ffenestr newydd).