A-Y o barciau, gwarchodfeydd natur a mannau awyr agored

Map sy'n dangos parciau a mannau agored i'w mwynhau yn Abertawe.

Gerllaw traeth deniadol Bae Langland mae cyrtiau tenis, promenâd glan môr ger cytiau traeth sydd wedi eu hadnewyddu'n ddiweddar ac ardal ddymunol o lwyni a seddau.

Mae'r parc gweithgareddau bach hwn drws nesaf i ganolfannau cymunedol a hamdden yr ardal.

Man agored yn Townhill.

Parc trefol yng nghanol Blaenymaes. Mae'n cynnig gweithgareddau gwych i blant ifanc a phlant hwn.

Mae'r tir hamdden hwn yng ngogledd y ddinas mewn ardal tai cymunedol brysur ac mae'n darparu man agored i blant redeg o'i gwmpas.

Mae'r darn hwn o arfordir yn doreithiog o fywyd gwyllt a hanes ac yn dirwedd amrywiol a thrawiadol o olygfeydd clogwyni, coetiroedd a thwyni tywod.

Dyma ddau safle, mae Ashlands a Bandfield gyferbyn â'i gilydd. Ceir meysydd pêl-droed a chaeau chwarae.

Mae bywyd gwyllt a nodweddion naturiol a hanesyddol Bae Abertawe'n creu amgylchedd o safon eithriadol i fyw, gweithio a datblygu twristiaeth gynaliadwy ynddo.

Bae Bracelet yw cartref Gorsaf Gwylwyr y Glannau a Goleudy'r Mwmbwls, gyda golygfeydd ar draws Môr Hafren i Ddyfnaint ar ddiwrnod clir.

Ardal laswelltog ddymunol yw hon, gyda llawer o goed ac, fel mae'r enw yn ei awgrymu, mae'n agos at Foryd Llwchwr.

Ardal helaeth o dwyni tywod ar hyd yr arfordir yw hon ac mae'n gynefin i sawl rhywogaeth warchodedig bywyd gwyllt. Mae'n agos at Draeth Llangynydd a Rhos Llangynydd sy'n safle o Bwysigrwydd Cadwraeth Natur (SINC).

Mae'r ardal hon ym mhen gorllewinol penrhyn Gŵyr, rhwng pentrefi bach Llanmadog a Cheriton i'r gogledd-ddwyrain a Llangynydd i'r de-orllewin.

Mae Camlas Abertawe'n goridor gwyrdd deniadol ac yn lle hyfryd i fynd am dro.

Mae camlas Tennant yn 8 milltir o hyd o Bort Tennant, Abertawe i'w chyffordd â Chamlas Nedd yn Aberdulais ac mae'n daith gerdded hyfryd a hamddenol drwy dirweddau heb eu difetha er gwaethaf ei chysylltiadau diwydiannol.

Yn y parc bach hwn, sy'n llai na hectar, gellir gweld adfeilion Castell Casllwchwr.

Mae Cefn Bryn yn grib o dir comin, pum milltir o hyd, a adnabyddir yn lleol fel asgwrn cefn Gŵyr. Un o brif atyniadau'r Bryn yw heneb Neolithig fawr o'r enw Maen Ceti, nid nepell o ben y crib.

Mae'r clogwyni hyn yn estyn o'r dwyrain o Fae Langland i Limeslade.

Mae'r tir comin 35 hectar hwn ar lethr y clogwyn rhwng Bae Langland a Bae Caswell.

Mae Clogwyni Pennard (ym mherchnogaeth yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol yn bennaf) yn ddarn o arfordir hardd gwyllt a garw yn ne Gwyr, gyda Bae'r Tri Chlogwyn, sy'n destun poblogaidd mewn ffotograffau, ar un pen, a Bae Pwll Du, sydd yr un mor hardd, ar y pen arall. Mae tua 4 milltir rhwng y ddau.

Ar gyrion gogleddol Abertawe y mae Coed Cwm Penllergaer sy'n weladwy o draffordd yr M4.

Cymysgedd o goetir llydanddail a phlanhigfa sydd ar ôl ers clirio coedwig wreiddiol y cwm rai degawdau yn ôl i adeiladu'r safle tai a phentref y myfyrwyr gerllaw.

Mae Coed Parc Sgeti'n cwmpasu grŵp o bum coedwig fach leol yn ardal Sgeti yn Abertawe, y mae dwy ohonynt yn hawdd mynd iddynt.

Mae Coed y Melin yn ymestyn dros 126 hectar sy'n llydanddail yn bennaf.

Coetir poblogaidd yw Coed y Parc (164 hectar) yn Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol Gŵyr.

Coetir dail llydan bach a dôl yw Coedwig Chwarel Crymlyn.

Mae Coedwig Penllergaer, sy'n eiddo i Gomisiwn Coedwigaeth Cymru, yn ardal gymharol fawr (tua 193 hectar) o goetir, yr ystyrir ei bod o werth gymunedol sylweddol.

Parc dymunol gyda choed a choetir aeddfed gerllaw safle o bwysigrwydd cadwraeth natur o'r enw Coedwig a Pharc y Cocyd. Coetir derw yw prif nodwedd yr ardal hon heblaw am waelod y dyffryn lle gwelir gwern yn bennaf.

Meithrinfa Goed Fictoraidd a Gardd Farchnad (1870-1918) oedd Coetir Shaw a sefydlwyd gan ddau frawd o Swydd Efrog, John a William Shaw.

Mae Coetir Elba yn ardal fach â choed naturiol sydd wedi tyfu mewn cornel o safle cae chwaraeon Elba.

Parc coediog canolig ei faint yw hwn gyda nant ddymunol yn rhedeg drwyddo.

Comin bach (14.6 hectar) llonydd gyda llwybrau cerdded yn arwain at Gomin Fairwood a Chomin Clun. Mae'n agos at Gomin Barlands ar y B4436.

Dyma ardal helaeth o dir comin (286 hectar) a groesir gan y B4436, gyda datblygiadau West Cross a Mayals ar ffin ddwyreiniol Comin Clun a phentref Murton nesaf i Faes Mansel i'r de-orllewin.

Mae ffyrdd mawr yn torri trwy'r comin ychydig i'r gogledd o Gyffordd 46 yr M4 a gerllaw'r safle Parcio a Theithio.

Mae Comin Mynydd Bach ar gyrion trefol Abertawe i'r gogledd o Ysgol Mynydd Bach (Ysgol Gynradd Gymraeg Tirdeunaw), dwy fynwent, tai a ffermdir.

Mae Comin Mynydd Cadle ar gyrion trefol Penderi.

Mae Pengwern a Fairwood yn ddwy ardal fawr o dir comin nesaf at ei gilydd (cyfanswm o 157 hectar a 462ha yn eu tro) sy'n cynnwys glaswelltir rhostirol llaith, glaswelltir corsiog a rhedyn a phrysgwydd ar y tir uchel.

Mae'r comin hwn yn glytwaith o rostir isel a glaswelltir corsiog. Mae'r gwair ar ran o'r safle'n cael ei dorri'n rheolaidd a cheir rhai meysydd chwaraeon.

Mae Cors Llan-y-tair-mair yn ardal bwysig o borfeydd hesg o ansawdd uchel, wedi'i hamgylchynu gan dir âr a glaswellt wedi'i wella.

Mae'r cronfeydd dŵr mewn ardal â golygfeydd mynyddig syfrdanol sy'n nodweddiadol o Fawr, i'r gogledd o Abertawe.

Mae gan y parc gweithgareddau hwn nifer o gyrtiau, caeau a chyfleusterau ar gyfer nifer o chwaraeon awyr agored.

Mae Dyffryn Llandeilo Ferwallt (ger pentref Llandeilo Ferwallt), yn ymestyn o Kittle yn y gogledd i Fae Pwll Du yn y de.

Parc trefol bach gyda choed aeddfed, meinciau, toiledau a gwelyau blodau/llwyni ger y prif safle bws yng Ngorseinon.

Mae'r Gerddi Botaneg yn gartref i un o gasgliadau planhigion pennaf Cymru gyda borderi blodau lliwgar a thai gwydr mawr.

Mae Gerddi Clun yn cynnwys casgliadau cenedlaethol amrywiol o blanhigion mewn parcdir prydferth. Yn enwog yn rhyngwladol am ei chasgliadau ysblennydd o Rododendronau, Pieris ac Enkianthus, mae'r gerddi'n cynnig hafan o lonyddwch, plannu toreithiog a nodweddion diddorol.

Parc cymunedol gwych yn y Mwmbwls. Eisteddwch yn ôl a mwynhau'r olygfa dros Fae Abertawe wrth i'r plant gael hwyl ar y cyfleusterau chwarae gwych

Parc cowrt trefol bach a ffurfiol gyda choed yn eu llawn dwf a seddau.

Tir comin yw Mynydd Lliw. Hen domenni rwbel yw'r brif nodwedd ond maent wedi'u gorchuddio â llystyfiant.

Mae Glaswelltir Corsiog y Trallwn yn ardal o oddeutu 23 hectar o laswelltir wedi'i wella a'i wella'n rhannol, planhigfeydd coniffer (Coedwig y Trallwn) gyda datblygiad trefol o amgylch y corstir. Mae Rheilffordd Bro Tawe ar ymyl ogleddol y safle.

Mae'r ardal hon yn cynnwys coetir cymunedol newydd sy'n cael ei ddatblygu o dan Brosiect Coetiroedd Gogledd Gŵyr, ynghyd â meysydd chwarae.

Mae safle'r hen waith brics bellach yn goetir llydanddail gyda phwll, dôl, rhostir, brigiadau creigiog ac adfeilion adeiladau'r hen waith brics.

Mae Gwarchodfa Natur Bro Tawe ym Mro Tawe, maestref yng ngogledd-ddwyrain Abertawe.

Ym 1991, dynodwyd 23 hectar Bryn y Mwmbwls yn Warchodfa Natur Leol (GNL) er mwyn diogelu'r safle i fywyd gwyllt a phobl.

Yn bennaf mae'r warchodfa'n cynnwys coed derw sydd tua 100 mlwydd oed a gafodd eu plannu ar ôl cliriad blaenorol.

Mae Gwarchodfa Natur Leol Coed yr Esgob yn cynnwys 46 o erwau (19 hectar) o goetir a glaswelltir calchfaen.

Mae Cors Cilâ yn ymestyn dros 21.3 erw (8.62 hectar), yn cynnwys mosäig o gynefinoedd ac yn meddu ar rai enghreifftiau rhagorol o lawer o gynefinoedd gwlypdir a ddiogelir ac sydd dan fygythiad.

Mae Gwarchodfa Natur Leol Pwll Du yn cynnwys darn cul o dir gwastad ar ben y clogwyni a'r llethr i lawr i'r creigiau a olchir gan y môr, ac mae'n cynnal amrywiaeth o gynefinoedd a phlanhigion pwysig.

Mae Gwarchodfa Natur Leol Rhos Cadle yn un o'r enghreifftiau gorau o rostir trefol yn y wlad.

Mae Morfa Llanrhidian a Thwyni Whiteford yn eiddo i'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, ac yn safleoedd arbennig o ran harddwch y dirwedd a'r bywyd gwyllt.

Mae Hardings Down (sy'n eiddo Llangennith Manors) yn safle rhostir agored ar lethr bryn sy'n ymestyn ar draws oddeutu 65 hectar. I raddau helaeth, nid oedd Hardings Down yn hygyrch tan yn ddiweddar, am fod y rhedyn mor uchel ac mor drwchus.